Είναι η βιταμίνη Β9. Ανακαλύφθηκε το 1940 όταν εξήχθη από το σπανάκι. Το όνομά του το πήρε από την λατινική λέξη Folium = φύλλα. Το φολικό οξύ είναι αναγκαίο για τη σύνθεση, τη διόρθωση και τη λειτουργία του DNA και του RNA, τις βασικές δομικές μονάδες της ζωής. Αρά το φολικό οξύ είναι απαραίτητο κυρίως σε ιστούς που πολλαπλασιάζονται γρήγορα όπως ο αιμοποιητικός ιστός, ο νευρικός ιστός και ιστοί των εμβρύων. Παράλληλα, είναι απαραίτητο για το μεταβολισμό των πρωτεϊνών.
Το φολικό οξύ σε συνέργεια με τη βιταμίνη C και τη βιταμίνη Β12 βοηθούν τον οργανισμό να μεταβολίζει, να διασπά, να χρησιμοποιεί και να συνθέτει νέες πρωτεΐνες.
Για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων απαραίτητη είναι και η παρουσία σιδήρου. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια μεταφέρουν οξυγόνο από τους πνεύμονες σε όλα τα μέρη του σώματός. Χωρίς αρκετή βιταμίνη Β12 και το φολικό οξύ, τα ερυθρά αιμοσφαίρια αυξάνουν υπερβολικά σε μέγεθος, αλλά δεν έχουν φυσιολογική ανάπτυξη. Το σώμα παράγει λιγότερα κύτταρα τα οποία έχουν και μικρότερο χρόνος ζωής από ότι τα φυσιολογικά (120 ημέρες). Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το αίμα να έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε ερυθρά αιμοσφαίρια. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται αναιμία λόγω ανεπάρκειας βιταμινών.
Μια εκδήλωση της ανεπάρκειας φολικού οξέος, είναι η μεγαλοβλαστική αναιμία. Η έλλειψη φολικού οξέος επιβραδύνει το ρυθμό της διαίρεσης των κυττάρων στο μυελό των οστών, με αποτέλεσμα την παραγωγή λιγότερων αλλά μεγαλύτερων, ανώριμων ερυθρών αιμοσφαιρίων (ερυθροκύτταρα),τα οποία είναι πιο αδύναμα να μεταφέρουν οξυγόνο στους ιστούς. Τόσο οι ενήλικες, όσο και τα παιδιά, χρειάζονται φολικό οξύ για να δημιουργήσουν φυσιολογικά ερυθρά αιμοσφαίρια και για να αποτρέψουν την εμφάνιση της αναιμίας.
Η ανεπάρκεια φολικού οξέος είναι η πιο κοινή ανεπάρκεια βιταμίνης στον κόσμο.
Το ήμισυ του φολικού οξέος καταστρέφεται με το μαγείρεμα, την επεξεργασία και την μακροχρόνια αποθήκευση, με αποτέλεσμα η συμπλήρωση αυτού του ζωτικής σημασίας θρεπτικού συστατικού να είναι ιδιαίτερα απαραίτητη.
Βρίσκεται στα φυλλώδη λαχανικά όπως στο σπανάκι, πράσινα γογγύλια, τα μαρούλια, τα ξερά φασόλια, τα μπιζέλια, τον ηλιόσπορο και άλλα φρούτα και λαχανικά.
Προειδοποίηση το φολικό οξύ καταστρέφεται από το αλκοόλ, το τσιγάρο, τα αντισυλληπτικά.
Διπλασιάζονται οι ανάγκες στην εγκυμοσύνη και μετά τη μέση ηλικία.
Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι ο εγκέφαλος δεν είναι δυνατό να λειτουργήσει σωστά, αν τα επίπεδα του φολικού οξέος στο αίμα σας είναι χαμηλά.
Εκτεταμένες έρευνες έχουν δείξει ότι η ανεπάρκεια του φολικού οξέος είναι ένας από τους συνήθεις, αλλά συχνά κρυφούς παράγοντες που είναι υπεύθυνοι για διάφορα μικρά αλλά και σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα, καθώς και εγκεφαλικά επεισόδια. Η έλλειψη φολικού οξέος επηρεάζει επίσης τους εγκεφάλους και των νεαρών ατόμων και μπορεί να προκαλέσει αλλαγές στην ψυχική διάθεση και τη μνήμη σ’ όλες τις ηλικίες. Αυτά τα άτομα χαρακτηρίζονται από συναισθηματική αστάθεια, αδυναμία συγκέντρωσης, ασυνήθιστη εσωστρέφεια, έλλειψη αυτοπεποίθησης και κακή ψυχική διάθεση.
- Αν πάσχετε από κατάθλιψη, ενδέχεται να έχετε ανεπάρκεια φολικού οξέος.
- Ένας από τους κυριότερους παράγοντες που ευθύνονται για τη στένωση των καρωτιδικών αρτηριών (οι αρτηρίες του λαιμού) που μεταφέρουν αίμα και οξυγόνο στον εγκέφαλο μπορεί να είναι η ανεπάρκεια του φολικού οξέος.
- Το φολικό οξύ είναι επίσης χαμηλό σε άτομα που πάσχουν από άνοια και Αλτσχάιμερ. Ακόμα και τα απόλυτα υγιή ηλικιωμένα άτομα που έχουν χαμηλά επίπεδα φολικού οξέος οι αποδόσεις τους σε γνωσιακές δοκιμασίες και μνήμης είναι χαμηλές.
Επίσης η έλλειψη δημιουργεί αϋπνία, ερεθισμούς, κόπωση, γαστρεντερικές διαταραχές. Ο αυτισμός, το σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής στα παιδιά, η απώλεια μνήμης, σχετίζονται με την έλλειψη του φολικού οξέος. Η ανεπάρκεια φολικού οξέος καταστέλλει την παραγωγή της σεροτονίνης, που αποτελεί το φυσικό αντικαταθλιπτικό του εγκεφάλου.
Κατά συνέπεια, το φολικό οξύ απαιτείται για την παραγωγή και τη συντήρηση των νέων κυττάρων και είναι ιδιαίτερα σημαντικό κατά τη διάρκεια περιόδων ταχείας ανάπτυξης, όπως η βρεφική ηλικία και η εγκυμοσύνη, όπως προείπαμε. Οι γυναίκες οι οποίες επιθυμούν να μείνουν έγκυες, καλό είναι να έχουν επάρκεια φολικού οξέος ένα μήνα πριν την εγκυμοσύνη. Η επάρκεια αυτή μπορεί να επέλθει, είτε μέσω μιας ισορροπημένης διατροφής, στηριζόμενη στην πυραμίδα της μεσογειακής διατροφής, είτε μέσω της λήψης κάποιου συμπληρώματος διατροφής.
